Alerjik rinit, diğer adı ile, saman nezlesi, burun kaşıntısı hapşırık, burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile seyreden, kriz anında, hayatı çok olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Alerjik nezle, yaşam sürecinde, alerjik hastalıklar içinde en geç ortaya çıkandır. İlk kendini gösteren alerjik hastalık alerjik egzamadır ki, ilk belirti bebeklikte görülür. Daha sonra alerjik astıma bağlı tekrarlayan bronşitler ortaya çıkar ve en son ergenlik yaşlarına doğru alerjik nezle tabloya eklenir.
Alerji ömür boyu devam eden bağışıklık sistemini ilgilendiren bütün vücudu etkileyen bir durumdur. Dolayısıyla, alerjik nezle kimi zaman tek başına sorun teşkil ederken, kimi zaman da diğer alerjik hastalıklarla bir arada görülür. Alerjik nezle tek başına seyrettiğinde, burun tıkanıklığına bağlı sinüzitler de sorun olmaya başlar. Bir türlü geçmeyen burun akıntısı, geniz akıntısı, balgamlı öksürük, sinüzitin ana belirtileridir. Zamanla 10 günden uzun süren geniz akıntısı, göğse inerek, astım ataklarını, yani gece öksürük krizlerini, göğüste hırıltı, hışıltı ve nefes darlığını tetikler. Diğer bir deyişle alerjik nezle astıma yol açabilir. Bu çocuklarda büyük önem taşır. Çocuklarda okul çağında geçmeyen nezle ve öksürük durumlarının en kısa sürede sinüzit açısından teşhis edilip tedavi yoluna gidilmesi astımı önleyici rol oynar.
Alerjik nezle, okul çağındaki çocuklarda en sık ev tozu alerjisine bağlı gelişir. Bu durumda burun tıkanıklığı ve geçmeyen öksürüklerin tek belirti olabileceği akılda tutulmalıdır. Zamanla ergenliğe doğru polen alerjisi tek başına ortaya çıkar veya ev tozu alerjisine eklenir. Polen alerjisine bağlı alerjik nezlede ise daha çok bahar aylarında mart nisan mayıs aylarında görülen burun şikayetleri ön plandadır.
Alerjik nezlenin tek kökten tedavisi dilaltı alerji aşılarıdır. Alerjik olunan maddenin tipine göre, hastaya özel yurt dışı fabrikalarda hazırlanan bu aşılar evde uygulanır. Dilaltından emdirilir. Son derece güvenlidir. İçinde alerjik madde dışında kortizon vs bulunmaz. En az 3 yıl, en fazla 5 yıl kullanılan bu aşılarla tedavi sırasında, hızlı kontrolü sağlamak için kısa süreli kana karışmayan kortizonlu sprey ilaçlarla rahatlama sağlanır. Ancak bilinmelidir ki, kortizonlu burun spreyleri sadece alerjiyi baskılar. Altta yatan alerji dilaltı aşı ile tedavi edilmedikçe spreyler kesildiğinde alerji geri döner.
Prof. Dr. Yonca Tabak
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
