Alerjik Öksürük Nedir?
Alerjik öksürük, çocuklarda sık görülen, genellikle çevresel alerjenlere maruz kalınması sonucu gelişen bir öksürük türüdür. Bu durum, bağışıklık sisteminin alerjenlere karşı aşırı reaksiyon göstermesiyle ortaya çıkar. Çocuklarda alerjik öksürük genellikle kuru başlayıp, balgamlı devam eden ve genellikle gece sabaha karşı kriz şeklinde gelen uzun süreli öksürüklerdir. Sıklıkla bronş daralması ile birlikte seyrettiği için nefes açıcı buharlarla rahatlayan alerjik bronşit veya çocukluk çağı astımı olarak da tanımlanabilir. Hastalığın adı astım olsa da çocuklarda bu durum sıklıkla erken tanı ve doğru bir yaklaşımla geçebilen bir durumdur.
Çocuklarda Alerjik Öksürüğün Belirtileri
Çocuklarda alerjik öksürüğün belirgin özellikleri şunlardır:
- Uzun Süreli ve Kuru Öksürük: Öksürük, önce kuru yani balgamsızdır, sonra balgamlı olur ve haftalarca sürebilir. Özellikle geceleri veya sabah saatlerinde artabilir.
- Tetikleyici Faktörlere Bağlılık: Belirtiler, polen mevsimi, ev tozu akarları ya da hayvan tüyleri gibi tetikleyici durumlarda daha belirgin hale gelir.
- Diğer Alerjik Belirtilerle Birlikte Görülmesi: Çocuklarda genellikle burun akıntısı, gözlerde kaşıntı, hapşırma gibi alerjik rinit belirtileriyle birlikte görülür.
- Ateş Olmaması: Enfeksiyona bağlı öksürüklerden farklı olarak alerjik öksürükte ateş görülmeyebilir.
- Reflü ile birlikte görülmesi: Alerjik astım sıklıkla Reflü ile birlikte görüldüğünden, reflüyü tetikleyici bir gıda ile öksürük artabilir.
Çocuklarda Alerjik Öksürüğün Nedenleri
Çocuklarda alerjik öksürüğün temel nedeni, bağışıklık sisteminin belirli maddelere karşı hassasiyet geliştirmesidir. Bu hassasiyet genetik yatkınlıkla ilişkilidir ve çevresel faktörlerle tetiklenir.
Başlıca nedenler:
- Polenler: İlkbahar ve sonbahar aylarında ağaç, çimen ve yabani ot polenleri önemli bir alerjen kaynağıdır.
- Ev Tozu Akarları: Çocukların sık bulunduğu yatak odası gibi alanlarda toz akarlarının birikimi öksürüğü tetikleyebilir.
- Hayvan Tüyleri: Evcil hayvanların deri döküntüleri ve tüyleri çocuklarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
- Küf Sporları: Nemli ortamlar küf oluşumuna neden olabilir ve bu durum alerjik öksürüğü artırabilir.
- Sigara Dumanı: Sigara dumanı gibi çevresel tahriş edici maddeler çocuklarda alerjik reaksiyonları şiddetlendirebilir.
Çocuklarda Alerjik Öksürüğün Tanısı
Alerjik öksürüğün tanısı için öncelikle dikkatli bir öykü alınmalı ve fizik muayene yapılmalıdır. Doktor, çocuğun öksürüğünün süresini, şiddetini, sesini, hangi ilaçlara yanıt verdiğini, mevsimsel değişikliklerle ilişkisini ve beraberinde görülen diğer alerjik belirtileri detaylı bir şekilde değerlendirir. Bu süreçte, çocuğun hangi durumlarda ve ortamlarda öksürüğünün arttığına dair bilgiler tanı koymada yol gösterici olur.
Tanıyı kesinleştirmek ve desteklemek için bazı testler uygulanabilir. Alerji testleri, çocuğun bağışıklık sisteminin hangi maddelere aşırı tepki verdiğini tespit etmek amacıyla uygulanır. Deri testi veya kan testi bu amaçla tercih edilen yöntemlerdir. Radyolojik görüntüleme ise akciğeri görüntülemek, sinüzite sebep olabilecek burun kemiği eğriliği, geniz eti gibi ek patolojileri incelemek için yapılır. Bu yaklaşımlar bir araya geldiğinde doğru tanıya ulaşmak mümkündür.
Çocuklarda Alerjik Öksürüğün Tedavisi
Alerjik öksürüğün tedavisi, alerjenlerden korunma, semptomların hafifletilmesine ve zamanla tam sonlandırılmasına odaklanır. İlaç tedavisi kapsamında düşük doz kortizonlu burun spreyleri burun tıkanıklığını azaltırken, düşük doz inhaler kortizonlu ilaçlar özellikle astım veya şiddetli alerji durumlarında bronş aşırı duyarlılığını giderir. Bu ilaçlar çocuk alerji uzmanı kontrolünde 2-3 ayda bir muayene ile devam ettirilir. Havayolu tedavisine ek, altta yatan reflü belirtileri incelenerek gereken vakalara reflü tedavisi başlanır. (Çocuklarda Reflü tanı ve Tedavisi için; Bakınız: Çocuklarda Reflü belirtileri ve Sorularla reflü teşhisi- Çocuklar ve Alerji Kitabı- Prof. Dr. Yonca Tabak- Doğan Yayınları). İmmünoterapi, yani alerji aşıları ise çocuğun alerjenlere karşı tolerans geliştirmesi için uzun vadeli bir çözüm sunar. Bu yöntemler, alerjik öksürüğün kontrol altına alınmasında etkili bir yaklaşım sağlar
Evde Alınabilecek Alerji Önlemleri
Alerjik öksürüğün kontrol altına alınmasında yaşam tarzı değişiklikleri ve çevresel düzenlemeler önemlidir. Çocuğun yatak odasında antialerjik yatak kılıfları ve yastıklar kullanılmalı, çarşaflar ve perdeler düzenli olarak yüksek sıcaklıkta yıkanmalıdır. Evde sık sık temizlik yapılarak toz ve akar birikimi önlenmeli, halı ve pelüş oyuncak gibi toz tutan eşyalar mümkünse kaldırılmalıdır.
Sigara dumanı, alerjik reaksiyonları şiddetlendirdiği için çocuğun bu tür ortamlara maruz kalması kesinlikle engellenmelidir. Ayrıca, evde kullanılan temizlik ürünleri, parfümler veya oda kokuları gibi kimyasal içerikli maddelerin güçlü kokularından kaçınılmalıdır.
Evin nem oranı kontrol edilerek küf oluşumu önlenmelidir. Düzenli havalandırma, nemi dengelemeye yardımcı olabilir. Bu önlemler, çocuğun alerjik öksürüğünü azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak için oldukça etkilidir.
